Темурмалик
Национальный герой Таджикистана
В 2020 году в Таджикистане отметили 800-летие памятного сражения жителей Худжанда во главе с военачальником, национальным героем таджиков Темурмалика (Темура Малика) с монгольскими захватчиками. Долгие месяцы армия Темурмалика, состоявшая всего из тысячи бойцов-патриотов, обороняла свой город, окруженный 70 тысячами вражеских воинов. Но группа предателей сговорилась с монголами и в одну из ночей открыла им городские ворота. Лишь тогда враги смогли беспрепятственно войти в город..
Темурмалик - Қаҳрамони мудофиакунандагони Хуҷанд яке аз дурахшонтарин саҳифаҳои таърихи халқи тоҷик мебошад. Ба мудофиакунандагони шаҳр марди ҷасурӣ ҷангӣ Темурмалик роҳбарӣ менамуд.
Лашкари муғул бо сардории Чингизхон соли 1219 ба истилои Давлати Хоразмшоҳиён сар кард. Соли 1220 Чингизхон аз нокомии лашкараш дар забти Хуҷанд хабар ёфт. Он қисмати лашкари муғул, ки барои забт кардани Хуҷанд фиристода шуда буд, агарчи муддати зиёде ин шаҳри қадими тоҷиконро ба муҳосира гирифт, вале дар ишғоли он муваффақияте ба даст оварда натавонист. Аз ин ҷиҳат пас аз мағлубияти Бухоро ва Самарқанд як гурӯҳи калони аскарони муғул ба ёрии муҳосиракунандагони Хуҷанд омаданд ва ба ин тариқа, дар атрофи шаҳр даҳҳо ҳазор нафар аскарони чингизӣ ҷамъ шуданд.
Темурмалик барои мудофиаи шаҳр дар навбати аввал мардуми Хуҷанд ва деҳаҳои атрофи шаҳрро ба ин кор ҷалб намуд. Ҳамаи табақаҳои мардуми шаҳр дар бинои қалъа бо кӯшишу ғайрати зиёд меҳнат карданд. Сохтмони он аз ҳар ҷиҳат нафъ дошт. Қалъа шаҳрро то андозае аз харобшави нигоҳ медошт ва тири душман ба он ҷо намерасид. Мудофиакунандагони шаҳр фақат он вақт ба тарк намудани Хуҷанд маҷбур гардиданд, ки дигар ба душман муқобилат кардан мумкин набуд. Темурмалик, инчунин дар миёнаи дарёи Сир ҷазирае ёфт,ки барои қалъа хеле мувофиқ буд. Онҳо ба ҷазирае, ки дар дарёи Сир воқеъ градида буд (зоҳиран, як километр поинтар аз шаҳр) рафта истеҳком гирифтанд ва аз он ҷо муборизаи худро бар зидди истилогарон давом доданд.
