Ҷамоати Ёва – Jamoat Yova
Ҷамоати деҳоти Ёва 26 феврали соли 1918 ташкил ёфтааст. Ҷамоати деҳоти Ёва яке аз ҷамоатҳои бонуфузи ноҳия буда, зиёда аз 40 ҳазор аҳолӣ дорад, ки асосан тоҷикон мебошанд. Масоҳати умумии ҷамоат 39018,31 га мебошад. Аз ҷануб деҳа қисман бо деҳаи Ғозиён ҳамҳудуд буда, як қисми он бо кӯҳи Рухак пайваста аст. Дар қисми ғарбии он деҳаи Деҳмой ҷойгир аст. Заминҳои хоҷагии деҳа дар соҳили чапи дарёи Сир доман паҳн намуда, бо ноҳияи Ҷаббор Расулов ҳамҳудуд мебошад. Ҷамоати деҳоти Ёва соли 1918 ташкил шуда, то имрӯз ба он 20 нафар роҳбари намуданд, ки дар байни онҳо зани фаъолу ташаббускор Турсуной Бойматова собиқаи кории қариб бистсолаи роҳбарии ҷамоатро дорад. Дар айни замон ҷамоати Ёва аз 6239 хоҷагӣ иборат буда, дар он 40909 нафар аҳолӣ зиндаги мекунанд. Дар ҳудуди ҷамоат се хоҷаги ба номи Ҷ.Расулов, Раҳмон Набиев, Сирдарё мавҷуд аст. Ҷамоат аз 38 маҳалла, 22 деҳа, 131 кӯчаи иборат аст. Соҳаи асосии хоҷагии қишлоқи Ёва пахтакорӣ буда, мардуми он ба боғдорӣ, зироаткорӣ, чорводорӣ, кирмакпарварӣ ва ғайра аҳамият медиҳанд. Ёва зодгоҳи бисёр симоҳои шинохта ва мардони меҳнат мебошанд. Арбобони варзидаи ҳизбию давлатӣ Турсун Ӯлҷабоев, Биҳоҷал Раҳимова, Темир Дадобоев, шоири маъруф Муҳиддин Фарҳат, шоирони ӯзбекзабон Маҳмуд Тӯлқун, Абдулло Ҳушёр, нависандаи шинохтаи Тоҷик Қурбон Алӣ ва дигарон ба ин мисол шуда метавонанд. Дар ҷамоат корҳои маданӣ-маърифатӣ нағз ба роҳ монда шудааст. Дар озмуну мусобиқаҳои ноҳиявӣ ва вилоятӣ ҷамоат ҷойҳои намоёнро ишғол мекуканд. Роҳбарияти ҷамоат, Шӯрои занон, иттифоқи ҷавонон, иттифоқи касаба, фаъолон ва саховатмандон барои пешравии ҷомеа ҳиссагузорӣ мекунанд. Ба истифода додани китобхона ва Маркази ҷавонон аз он шаҳодат медиҳад, ки баҳри маърифатнокӣ ва илму фарҳанг байни сокинони ҷамоат кӯшишҳо ба харҷ дода шуда истодааст. Инчунин дар ҳудуди ҷамоат 2 шӯъбаи алоқа, 1 меҳмонхона, 104 муассисаҳои хизматрасонӣ ва нуқтаҳои савдо, 1 муассисаи таҳсилоти ибтидоӣ, 1 литсеи касбу ҳунар, 1 гимназияи хусусии «Амид», 3 кӯдакистон, 10 мактабҳои таҳсилоти умуми, беморхона, китобхона, марказҳои саломатӣ, маркази солимгардонии хусусии «Юсуфзода» ҷойгир буда, бинои шӯъбаи бойгонии ноҳия дар ин мавзеъ мебошад.
Дата образования: 26.02.1918 г.
Описан в 1904 г. (Вирский, Михаил Моисеевич. Список населенных мест Самаркандской области: (по сведениям 1904 и 1905 гг.) / сост. М. М. Вирский. - Самарканд : Типо-лит. Труд, 1906. - II, 117 с. : табл.).
Прежнее название: "Ленинабад" (с 15.09.1947 г. по ...), Ёва
Что означает это название: Топоним «Ёва» - название пригорода Худжанда. Изучением этого топонима с 1980 г. непрерывно занимался ныне покойный профессор А.Насриддинов. При содействии авестолога Б.Бобоханова и других он установил, что этот термин тесно связан с понятием «лиманное орошение» - вид древнейшего земледелия, когда засеивали залитые водой участки, которые не вспахивались. В разделе «Вандидат» «Авесты» неоднократно встречается слово «ёва», обозначающее «зерновое поле». Термин «ёва» в смысле «пшено», «пшенное поле» встречается в живой разговорной речи жителей селения Шугнан ГБАО.
Топоним «Ёва» (А.К.МИРБАБАЕВ). Населенный пункт расположен примерно в 2,5 км западнее города Худжанда. Подлинно научная трактовка термина «Ёва» принадлежит перу известного литературоведа, доктора филологических наук, профессора Абдулманнона Насриддина, который на основе глубокого анализа средневековых словарей, а также текста книги «Виндидада» Авесты пришёл к выводу, что слово «ёва» в значении пшеничное поле встречается именно в книге «Виндидад», появление, которой многие исследователи относят к VII-VIII вв., в поиске этимологии термина «ёва», по признанию самого А.Насриддина, ему весомую помощь оказал известный знаток Авесты Бобоназар Бобохон. Он же впервые перевел на таджикский язык отрывок из Авесты, где сказано буквально следующее: «Кто сеет «ёва» /т.е. пшеницу/ тот сеет правду». Термин «ёва» в значении пшеничное поле по настоящее время встречается в разговорной речи населения Шугнана горного Памира. Действительно при внимательном взгляде на географию местности Ёва становится совершенно очевидным, что в районе селения Ёва русло речки Такоб, позже Ходжа Бакирган, становится совершенно пологой и сельчане могли без особого труда направить ручья реки на свои пшеничные и рисовые поля и растить богатый урожай хлеба. В силу чего емкое слово «Ёва», преодолев более 3- тысячелетнюю историю дошла до наших дней.
Центр: деха Миришикори боло
Территория: 39018,31 га
Административное деление джамоата:
на июнь-август 1932 г. Джамсовет Ёва Ходжентского района Таджикской ССР
Центр: к. Ёва
Число сёл: 6 (на июль август 1932 г.) - Зиоё, Мачит, Саур, Сари тугай, Чорсу, Ёва
Домохозяйств: 3102 (на июль август 1932 г.)
Населения: 14873 чел. (на июль август 1932 г. )
1905 - 1908 г.г. - Российская империя, Туркестанский край, Самаркандская область, Ходжентский уезд, Исфанейский участок, Унджинская волость, Ёваское сельское общество
Население джамоата,
|
Название городов, дехов и пгт. (на 01.01.2014 г.) |
Население городов, дехов и пгт. на: |
Расстояние от центра джамоата до деха, км. |
||||||
|
15.01.1959 |
1970 |
1979 |
1989 |
1999 | 2009 |
2019 |
||
|
Боги Кози |
|
|
|
|
|
|
||
|
Гулистон |
|
|
|
|
|
|
||
|
Джуйи Мазор |
|
|
|
|
|
|
||
|
Джуйи Раззок |
|
|
|
|
|
|
||
|
Дунги мазор |
|
|
|
|
|
|
||
|
Ёва |
|
|
|
|
|
|
||
|
Кори бобо |
|
|
|
|
|
|
||
|
Кучаи калон |
|
|
|
|
|
|
||
|
Чаманзор |
|
|
|
|
|
|
||
|
Маргзорак |
|
|
|
|
|
|
||
|
Миришикори боло |
|
|
|
|
|
|
||
|
Миришикори поён |
|
|
|
|
|
|
||
|
Наддофо |
|
|
|
|
|
|
||
|
Навобод |
|
|
|
|
|
|
||
|
Чашмаи хаёт |
|
|
|
|
|
|
||
|
Бузургон |
|
|
|
|
|
|
||
|
Сартукай |
|
|
|
|
|
|
||
|
Салоххона |
|
|
|
|
|
|
||
|
Сойча |
|
|
|
|
|
|
||
|
Равшандилон |
|
|
|
|
|
|
||
|
Нурато |
|
|
|
|
|
|
||
|
Хилваткургон |
|
|
|
|
|
|
||
На 1.1.2017 г.
Шумораи аҳоли ба 01.01.2020 сол 43482 нафар
Аз он ҷумла:
Мардҳо 21112 нафар, занҳо 21709 нафар.
Миллатҳо:
Тоҷикон – 38265 нафар,
Ӯзбекон – 5217 нафар,
Ба ҳайати маъмурии Ҷамоати деҳоти Ёва деҳаҳои Чашмаи Ҳаёт, Учбоғ, Чаманзор, Сайхун, Миришкори поён, Миришкори боло, Кучаи Калон, Чакар, Хилваткургон, Тошлок, Кори-бобо, Саллотхона, Сойча, Осарик, Дунгимазор, Маргзорак, Наддофон, Боги Кози, Чуйи Раззок, Гулистон ва Навобод ҷамъ 22 деха дохил мешавад. (01.01.2020 г.)
Дар Ҷамоат 6478 хочаги мавҷуд буда, 38 кумитаи маҳаллаҳо фаъолият мебаранд. (01.01.2020 г.)
Маориф: (01.01.2020 г.)
Муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ - 1 адад
Мактаби таҳсилоти умумӣ - 10 адад
Литсейи касбу ҳунар - 1 адад
Кудакистон - 3 адад
Кудакистони ҳусусии - 1 адад
Мактаби ҳусусии «Сафина» - 1 адад
Ташкилоти ҷамъиятии «Эҳёи маънавият» - 1 адад
Тандурусти: (01.01.2020 г.)
Беморхонаи ноҳиявии №2 - 1 адад
Шумора ва номгуи марказхои саломатӣ:
Маркази саломатии Ёва, Тошлок, Сир-дарё - 3 адад
Хонаҳои саломатӣ - 7 адад
Дорухонахо - 4 адад
Фарханг: (01.01.2020 г.)
Клуб -1 адад
Китобхона - 2 адад
Варзиш: (01.01.2020 г.)
Толори варзиши - 5 адад
Дар он варзишгарон - 150 нафар
Майдончаҳои баскетбол - 11 адад
Майдончаҳои волейбол - 10 адад
Майдончаи футболбози - 2 адад
Туйхона - 3 адад
Чойхона - 8 адад
Хочагихои комунали - 1 адад
Корхонаи давлатии Коммуналии «Сафо»
Алоқа: (01.01.2020 г.)
Баҳши алоқаи ҶС «Тоҷиктелеком»
Шуъбаҳои алоқа - 2 адад
Нуктаи радио - 1 адад
Меҳмонхона - 1 адад
Дар ҷамоат 2 хоҷаги фаъолият мебарад:
Кооперативи тиҷоратии ба номи Ҷаббор Расулов
Ассотсиатсияи илми истеҳсолии ба номи Рахмон Набиев
Бинобар таҷдиди хоҷагии Сирдарё ва Мараҷаб зиёда аз 700 адад хоҷагии деҳқони таъсис дода шудаанд.
Шахсони баруманди Ҷамаот Зарипов Мухаммадчон - Аълочии маориф ҶТ, гирандаи ҷоизаи Президенти, Косимова Шоира Раҷбаровна - Аълочии маорифи ҶТ - Аълочии мабуоти ҶТ, дорандаи ордени Шараф дарачаи 2, Ҷабборов Юсуф собиқадори меҳнат, Раиси хоҷагии деҳқони «Юсуфзода», дорандаи ордени Шараф дараҷаи 2, Дадобоев Аюб собиқадори меҳнат - Аълочии маорифи ҶТ, дорандаи ордени Шараф дараҷаи 2, Сатторов Хомиджон собикадори мехнат, Аълочии маорифи ҶТ, дорандаи орден, Турсунова Гулсун собикадори мехнат, доранда 2 ордени «Байраки Сурхи Мехнат»,- 4 нафар
Дорандагони ордени Байраки Сурх -1
Ветерани меҳнат - 46 нафар
Аълочиёни маориф - 36 нафар
Аълочиёни тандурусти - 3 нафар
Аълочиёни фарҳанг - 5 нафар
Ҷамоати деҳоти Ёва бо фарзандони фарзонаи худ Т.Улжабоев, Раҳбар Қосимов, Рахмон Набиев, Ҷура Бобокалонов, Турсуной Бойматова, Рузиев Эргаш, Ахмадчон Рузиев, Абдуманнон Насриддинов фахр мекунад (01.01.2020 г.)
Исторические документы:
Указ от 28.07.1954 г. (перейдите по ссылке)
* Ява = Ёва, Пули - чукуръ = Пули чукур, Шейхъ Бурханъ = Шайх Бурхон
