Деҳаи Панҷрӯд – Village Panjrud
Дата основания: известен с 800 года
Что означает это название: Топоним "Панджруд" означает «Пять ручьев» и состоит из слов: «Панҷ (panj)» - пять и «руд» - ручей, река.
Карта местности :
География: Панджруд расположена на высоте ________м от уровня моря (39.348795, 68.058702), граничит с дехом Кулоли и Зери Хисор исоставляет агломерацию, Артуч, Мадовра и Яккахона на расстоянии 5 км
Расстояние до центра джамоата 4 км
Расстояние до центра района 53 км
Расстояние до центра области г. Худжанд 233 км
Расстояние до г. Душанбе 209 км
Как добраться:
Доехать можно через____ _______. Необходимо из __________ добраться до места ___________. Здесь расположена автостоянка такси направляющихся в ________________. Обычно таксисты набирают полный комплект пассажиров и направляются в путь. Стоимость 1 места в такси зависит от сезона.
Население
| 1905 | 1959 | 1979 | 1989 | 1999 | 2007 | 1.1.2017 | |
| Количество домохозяйств | 493 | ||||||
| Количество населения | 2653 | 3077 | |||||
| из них мужчин | 1336 | ||||||
| из них женщин | 1317 | ||||||
| Количество медпунктов | |||||||
| Количество школ |
Известные уроженцы:
Абуабдуллохи Рудаки (ок. 850-941), основоположник таджикской классической литературы, родился и умер в кишлаке Панджруд примерно в 60 км к юго-востоку от Пенджикента. На гробнице поэта в нынешнее время сооружён изящный мавзолей, место служит местом паломничества туристов, в особенности, персоязычных почитателей таланта поэта. Кишлак, обозначенный на картах Панджруд, был переименован в Рудаки несколько лет назад, когда отмечалось 1150-летие поэта. Но на картах он отмечен как Панджруд
Достопримечательности:
Мавзолей Рудаки
Известно лишь, что Рудакий, живший в конце IX – начале X веков (правление Саманидов), последние дни своей жизни провёл в бедности и умер в 941 году в своём родном селении Панджруд, недалеко от города Пенджикента. Сохранились сведения, что поэт умер слепым.
Пролить свет на многие вопросы из жизни Рудаки помогла кропотливая работа известного таджикского писателя Садриддина Айни. Досконально изучив, возможные исторические рукописи, сумел установить место захоронения великого поэта, а известный скульптор- антрополог Михаил Герасимов смог восстановить его облик по останкам.
В 1956 году, в год 1100-летия со дня рождения Рудаки была вскрыта могила в кишлаке Панджруд – предполагаемом месте захоронения поэта. В погребении были обнаружены кости скелета, тщательное исследование которых показало, что они принадлежат мужчине, который скончался в возрасте около 85-87 лет. В склепе также были найдены предметы, относящиеся к тому времени, когда жил поэт. Был обнаружен еще ряд признаков, которые позволили учёным сделать вывод о том, что найденные останки действительно принадлежат Рудаки.
- See more at: http://www.country.alltravels.com.ua/ru/Tadjikistan/penjikent/sight/rudaki-mausoleum/#sthash.LMAtJm14.dpuf
Сафарномаи кӯтоҳ
Ҳар сол тобистон ният мекардам то як маротиб аз кӯҳҳои Панҷрӯд – кӯҳи ” Булбулон”, “Парпот”, “Дӯғхона” , “Таги шах “, “Сӯхта”, “Лайлоқча”, “Яккабурс”, “Санги заранг”, “Чингареза”, “Шерзод”, “Қантиқсара”, “Исткорон”, “Ковона”, “Шахи хирсхона “, “Шахи каравсахона”.. дидан кунам ва сафҳаи пурҷилои айёми хуши баччагиро варақгардон. Шукри беҳад он худои покро, ки имсол дар моҳи мубораки июл гули мақсуд шукуфо шуд. Вақте бо додари хубам Музаффар ва ҷиянҳои қандам Орашу Бежан азми сафар кардем ҳини мурғфарёд буду субҳи солеҳони Панҷрӯд дар дамидан. Хоҳарам ҳавлӣ об мезаду шамолаки форами субҳгоҳӣ бӯи шири навдӯшида меовард. Бору буғчаҳоямонро ба хар бор кардему бо роҳи “Сари замини Хӯҷа” ба сӯйи “Булбулон”- и биҳиштмоно роҳ пеш гирифтем. Худованд имсол борони зиёд фиристоду ба бахти мардум ва молу ҳоли деҳа алаф фаровон шудааст.Аз мавзеи “Парпот” то “Дӯғхона” алаф то миён ва аз он боло қади алаф бо қади одам дар баробарӣ. Аз деҳа то чашмаи болотарини “Булбулон” чор соат роҳи танги харгузар. Дар роҳ ҷо-ҷо кабкҳо аз пеши поямон бо қиву чив ба ҳаво мепариданду мо аз пасашон ҳасрат мехӯрдем. Вақте болотар буромадем сари як чашма нишастему наҳорӣ кардем. Гирду атрофро мегӯӣ бо юғу испор ҷуфт карда бошанд. “Ин кори хукҳои “Булбулон” мегуфт Музаффар. Бо вуҷуди фаровонии алафу гулу гиёҳ, хукҳо аз хукигарияшон намонданд, фикр кардам ман)).
Вақте сари чашмаи “Булбулон” расидем аввал барои чодар ҷои муайяну мувофиқ интихоб намудему чодар задем. Як ошдонча сохтему аз оби хунуки чашма чой кардем. Оҳ – оҳ! Чӣ қадар болаззат аст чойи алобӣ!
“Булбулон” яке аз мавзеъҳои зеботарин дар қаторкӯҳҳои Фон аст. Ин ҷо дар тамузи тобистон абр гирён, шед хандон, лола шукуфон, кабкҳо хушхон, булбулҳо хушилҳон, чашмаҳо равон, об сард, ҳаво нарм, замин гарм, бӯйи бурси уд димоғро атрафшон мекунад, озмуни овозхони беҳтарин байни кабкҳо сомеъаро навозиш мекунад, чашмасорон якканавозӣ мекунанд, шохаҳо бо вазиши насими атрогин арғушт мераванд.. Ҳей! Ин консерти ройгони ансамбли табиати Ватани ман аст Бобо! Ҳар чи қадаре мехоҳӣ биёву лаззат бубар!
Аммо баъд..
Як шабу ду рӯз дар дараи “Булбулон” ист кардему аз заҷри хунукии шабона ва қариби саҳар, ниятамон дигар шуд. Шаб он қадар хунук шуд, ки ҳамроҳони сустаносир ёди кӯрпаву болини гарми хонаҳошон карданд. Андеша кардам, ки ” нашавад, ки як шаби дигар монанду бемор шаванд. Гуфтам: Музаффар! Хару хингила дуруст кун, нишеб мешем”.
Дили нодилон ” як шаби дигар истем акош?” – гуфт. Гуфтам: намешавад!
Гуфт: “хайр ягон вақти дигар пешакӣ ғамхӯриамонро мекунему баъд мебуроем”.
Бо ҳамин бору буғчаамонро ҷамъу гирд кардему бори хар кардему оҳиста-секин сартагрӯ шудем. Чун поёнтар расидем ба гӯшамон овози сарояндаҳои туйи арӯсии Шервоншоҳи ҷияни дӯстам Файзулло, баръало расид. Ба зебоиҳои чашмбару дилрабои табиат менигаристаму андеша мекардам, ки ” Ҳон! Ин ҷо биҳишт асту ҳуру ғилмони ҷаннат шояд тамошои базми арӯсии кудом ҷувонаҳур рафта бошанд!? (Узр, ки гоҳ-гоҳ фикру андешаҳои номафҳум аз хотирам хутур мекунанд. Боз ӯйла кардам, ки агар ҳамин фикру андешаҳоро шеър кунам, аниқ хонандаи бо мулоҳиза тахаллуси “Девона” медиҳадам).
Ба мавзеи ” Сари Шах” расидему заминҳои корамро дидем, ки ҷаву гандумаш ҳоло сабзу ҳоли табоҳ доштанд. Оҳ ин хукҳои бемурувват! Ҷаву гандуми норасидро хирман кӯфтаанд! Гуфтам, агар ин шаб ҳаминҷо монаму хукҳоро бо тиру туфанг пешбоз бигирам кори савобе хоҳад шуд! Аммо вазъият муташанниҷ буду вақт каму даст кӯтоҳ.
Ду рӯз шуд – рӯзҳои 8 ва 9 – уми июл дар Панҷрӯд қариби соати чор як борони воҳимадор бо думболагирии раъду барқ ” дар болои бом зардолуафшонӣ” мекунад. Пирони деҳа мегӯянд: ” Дар тобистон то борон боридана морон борад”. Дарк мекунӣ?! Ин суханҳо ҳикмат дорад, Бобо!
Медонам, ки аз дилатон гузашт, ки ” чӣ бало сафарномаи кӯтоҳ аст, ки давомдор аст?!” Аммо чӣ кунам, ки имсол сафарам ба Панҷрӯд тӯл кашид?
Баъд аз сайру саёҳати дараи “Булбулон” боз ду – се рӯзи дигар дар деҳа мондам. Ин рӯзҳо низ баъд аз зуҳр, гуфтӣ дар як вақти муъаййян, борон рехт. Пирони деҳа мегӯянд “борон мӯлҷарӣ шуд”. Кампиракон мегӯянд “к..и ҳаво шикоф шудаст”. Мефаҳмӣ Бобо ин суханон чӣ ҳикмат доранд? Ман нафаҳмидам!
Субҳона ин ҷо маззаи дигар дорад. Ҳарҷо, ки даъватӣ будаму шаб мондам, саҳар ширчойи ишмдор (ишм – гиёҳи хушбӯй ва хушмаззаест, дар баъзе маҳалҳо эшим ё вешим низ мегӯянд), қотурмаи гарм (қотурма – ноне, ки бо ҳамроҳ кардани рӯғани зард дар дег мепазанд) ва пиёздоғ тановул кардам. Панҷрӯдиён як менюи махсус барои тӯю маъракаҳо доранд, ки дар дигар манотиқи кишвар кам ба чашм мерасад ва баракси тарзи хӯрокхӯрии аврупоиён аст: хӯроки якум оши палав бо рӯғани думба ва гӯшти гӯсфанд, хӯроки дуюм оши туруши ба ғелак (оши бурида, ки гӯшти қиммаро кулӯлачаҳои хурд-хурд карда мезирбонанд ва оши барӯ низ мегӯянд) меоранд. Яъне аввал хӯроки дуюмро мекашанду сонӣ хӯроки якумро. Дар давоми понздаҳ рӯзе, ки ин ҷо будам дувоздаҳ (12) маротиба қоидаҳои тановули хӯроки рестуронҳоро вайрон кардам)). Аз сӯҳбатҳои ҷононаи мардуми деҳа маълум шуд, ки 99 дар сад оилаҳои Панҷрӯд ҳадди ақал як ё ду нафар муҳоҷир доранд. Қисме ҳам аҳли оила рафтаанду шаҳрвандии ғайр гирифтаанд. Ва аммо аз ҳисоби муҳоҷират хонаҳои деҳа ободу замонавӣ. Қариб ҳама мошиндор. Мошинҳои қимматбаҳову шик низ кам нестанд. Дар давоми сафар дар деҳа се тӯӣи арӯсӣ бо даъвати ҳофизони номдори кишвар баргузор гардид, ки ин ҳам аз дороии мардум гувоҳи дигар аст. Чун ба ягон тӯй даъватӣ набудам, наметавонам дар бораи ҷузъиёти ин базмҳои осмонкаф чизе бинависам). Бо амри тақдир як маросими мотам низ буд. Модари мушфиқи дӯстам Шӯҳрат Шоҳ даъвати ҳақро лаббайк гуфтанду ба ҷавори ҳақ пайвастанд. Худованд раҳмату мағфираташон кунад! Маросими азодорӣ ин ҷо махсусиятҳои худро дорад, ки ҷузъиёташро ба вақти дигар мегузорем.
Пагоҳ 14 июл сафари кӯтоҳи мо ба охир мерасад ва насиб карда бошад роҳ ба сӯйи Душанбеҷон пеш мегирем.
Абдувоҳиди ЗЕВАР,
13.07.2024. Панҷрӯд
Исторические документы:
1905 г. - Российская империя, Туркестанский край, Самаркандская область, Самаркандский уезд, Пенджикентский участок, Кштутская волость, Кулолиское сельское общество, деха Панджруд
*Куляли = Кулоли, Зиръ-Хисаръ = Зери Хисор, Нигнатъ = Нигнот, Панъ-рудъ = Панджруд, Мадовара = Мадовра, Артуч = Артуч, Якка-хана = Яккахона, Шишкатъ = Шашкатъ, Кафшанъ = Кошона
