Пятница
11.10.2024
12:51
Форма входа
Календарь
«  Октябрь 2024  »
ПнВтСрЧтПтСбВс
 123456
78910111213
14151617181920
21222324252627
28293031
Архив записей
Наш опрос
Оцените мой сайт
Всего ответов: 461
Статистика

Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Flag Counter

Всё о Таджикистане (или почти всё...)

Деха Гезани боло

Деҳаи Ғезани боло – Village Ghezani bolo

Эй худо кай шавад он рӯз ки меҳан биравам .

Ба ҳама шодию мағрур ба Ғезан биравам

Дата основания: примерно 1400 г.

Что означает это название: "Верхний Гезан". Топоним «Гезан» означает «Причал». С древних времен естественный природный причал назывался «Гезан (Ғезан, Ghezan)». Слово «Гезан (Ғезан, Ghezan)» встречается в произведении «Бадоеъ – ул - вақоеъ» средневекового поэта и ученого Восифи (16 век), где он описывает битву происходящие на берегу озера Мугиён, где был разбит один из узбекских ханов.

Дар замонҳои қадим омадааст, ки дар замонҳои мози, ағбаи Вачахна сарбаста буда, паси он кўли азамат лаппиш мехўрдааст, чунон ки ҳоло паси дараҳои сарбаста лаппиш мехурад Ҳафткўл, Кўли Калон, Искандаркўл ва кўлҳои дигари кўҳсори Зарафшон. Ва кўли Вачахнаи собиқ аз ағбаи Вачахна шурўъ гашта, то поёндасти деҳи Сору Хурми ва Муғиён доман паҳн карда, дар як бари миёнаҳои он теппакўҳҳо  амсоли нимҷазира меистода ва болои он «Ғезан» ном дошта. Ва аз рўйи мавқеи ҷойгиршавиаш «Ғезан» то ҳадде шабоҳат дошта, бар бандарҳои табии. Ҳамчун бандар истифода мешудааст инҷо. Ва аз қадим бандарро ҳам «Ғезан»  мегуфтанд. Дар асари машҳури «Таърихи Табари» ҳам «Ғезан» ба маънои «бандар» омада. Муқимиёни Ғезан  баъди  поён  рафтани  обистони  кўли  Вачахна  аз сари  кўҳпора поён  фаромадаанд ва дар  пояи он  манзил  гузидаанд.  Аз рўи маъхазҳо ин кўли  азим дар замонҳои на онқадар дур аз байн рафтааст,  чунон,  ки Восифи (қарни 16)  дар  асари  худ  «Бадоеъ – ул - вақоеъ» доири  замони  худ  ҳикоятҳо  карда  меорад: яке аз хонҳои ўзбакия  дар соҳили кўли Муғиён  шикаст хўрдааст. Восифи  кўли  Муғиён  гуфта, ҳамин кўли  Вачахнаро  дар назар  дорад,  ки  дар  замони  вай  ҳарчанд  хурд  шуда  буд  вале пурра аз байн нарафта буд. Заминҳои поёндасти  Ғезанро қози харида, ҳамчун манзили зисту идороти худ интихоб намудаанд. Қозиҳои дар поёндасти Ғезани қадима маскундоштаро «Қозиҳои Соярў» меномиданд (Ва уезди Панҷакент ун замон боз ду қозии дигар дошта, ки яке дар маркази шаҳр меистода ва он «Қозии Мобайн» ё «Қозии Панҷакент» номбар мешудааст, ва дигаре дар Ёри меистода, ки онро «Қозии Офтобрўя» меномиданд).  Қароргоҳи  козиро «Қозихона» ё «Деҳҷо» ном мебурданд. Вале  азбаски дар поёндасти Ғезани кадима будааст, мардуми корафтода ё роҳгузар баъзан онро «Қозихонаи поёни Ғезан» ном мебурдаанд. Баъд ин таъбир мутассил-мутассил суфта шуда, «Қозихонаи Ғезани Поён» шуда. Хуллас, манзилгаҳи ҷавони поён низ номи Ғезани қадимаро гирифтааст, фақат Ғезани Поёнро. (аз Абдурофеъ Рабизода («Мафҳуми  Ғезан чист?)

Карта местности на Googlemap:

География: Гезани боло расположена на высоте 1550 м от уровня моря, граничит с дехом: Гезани поён

Расстояние до центра джамоата 7 км

Расстояние до центра района 38 км

Расстояние до центра области г. Худжанд    _____ км

Расстояние до г. Душанбе_____ км

Как добраться:

Доехать можно через г. Пенджикент. Необходимо добраться до главного базара. Здесь расположена автостоянка такси направляющихся в Гезан. Обычно таксисты стоят у главной аптеки расположенной рядом с базаром и набирают полный комплект пассажиров и направляются в путь. Стоимость 1 места в такси зависит от сезона.

Население

  1905 1959 1979 1989 1999 2007 1.1.2017
Количество домохозяйств 55         272  
Количество населения 253         1436 1852
из них мужчин 150         760  
из них женщин 103         676  
Количество медпунктов              
Количество школ 1            

Известные уроженцы:

 

Достопримечательности:

Деҳаи зебоманзари Ғезани Боло, дар яке аз минтақаҳои хушобу ҳавои ноҳияи Панҷакенти бостонӣ ҷойгир мебошад. Ин деҳаи зебоманзар тақрибан 600-сол пеш, дар натиҷаи аз кӯҳи Вачахна канда шудани бандаре, ки роҳи дарёи Моғиёнро манъ мекард ба вуҷуд омадааст. Дар давраи пеш аз баста шудани кӯҳи Вачахна, мардумон дар ин манзил зандагӣ намудаанд, танҳо дар тарафи офтобрӯя, ривояте ҳаст, ки гӯё марде бузғолааш мегурезаду барои доштани он аз ақибаш медавад, бузғола аз Адад гуфтани (ном) кӯҳ (саршавии деҳа) боло-болои бомҳо то деҳаи Фароб рафта мерасад (тақрибан 30 км). Баъдан кӯҳ фурмада пеши оби дарёро манъ карда, як чанд муддат зиндагониро дар ин мавзеъ ғайри имкон мекунад. Пас аз канда шудани бандар ин деҳаи зебоманзари мо ба вуҷуд меояд. Аҳолии ин деҳа 1650-нафар мебошад. Мардуми деҳа қариб ҳама бо якдигар мавқеи хешу таборӣ доранд. (Парвиз Истамов)

Исторические документы:

1905 г. - Российская империя, Туркестанский край, Самаркандская область, Самаркандский уезд, Пенджикентский участок, Магиано-Фаробская волость, Хурминское сельское общество, деха Гезани боло

*Гизанъ-паянъ = Гезани поён (Ghezani poyon), Гизанъ-баля = Гезани боло (Ghezani bolo),