Вторник
03.12.2024
00:13
Форма входа
Календарь
«  Декабрь 2024  »
ПнВтСрЧтПтСбВс
      1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031
Архив записей
Наш опрос
Оцените мой сайт
Всего ответов: 463
Статистика

Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Flag Counter

Всё о Таджикистане (или почти всё...)

Микротопоника села Рын

Ҷойномҳо (Топонимика)

Топонимика (аз юн. тopos - ма(ҳ)ал, макон ҷой ва оnyma - ном) як ҷузъи ономастика, ки таърихи шароити пайдоиш, инкишоф, маънову мундариҷа ва макони номҳои географӣ (топонимҳо)-ро меомӯзад. Маҷмуи номҳои географии ин ё он маҳал топонимияи он мебошад.

Омӯзиши номҳои ҷуғрофӣ (географӣ) аҳамияти калони назарӣ дорад. Масалан аз таҳлили номҳои қадимӣ ва ҳозираи маҳаллҳо доир ба кӯчи қавму тоифаҳо маскангирӣ ва муносибати онҳо бо қавмҳои дигар хулосаҳои дақиқи илмӣ баровардан мумкин аст. Тарзи талаффуз, сохти грамматикӣ, маънои луғавии топонимҳои замоние дарак медиҳанд, ки дар давраҳои гузаштаи таърихи забон вуҷуд доштанду бо мурури замон аз байн рафтаанд. Топонимика чун соҳаи илми забоншиносӣ дар охири асри ХIХ инкишоф ёфт.

Дар ҷадвали зер номҳои ҷуғрофии маҳаллаҳо, мавзеъҳо, киштзорҳо, мазору қадамҷойҳо ва айлоқҳои деҳаи Рьн ва маҳалли будубоши ишкошимзабононро меоварем. 

 

Номи умумии маҳалла ё мавзеъ

Номи мавзеъ, кӯча, киштгоҳ, кӯҳсор ва ғайра

Макон ё мавҳеи ҷойгиршавӣ

Маркази деҳа

Пастхонвар

Хонаҳои кӯчаи поёни деҳа

 

Бо?чпошът

Кӯчаи паси деҳа, дар мавзеи Сарсаро

 

Саан

Кӯчаи маркази деҳа, ки аз майдончае иборат аст, ҷое, ки дар қадим мӯйсафе­дон дар вақти холӣ аз кор сӯҳбат меростанд.

 

Назарбоғ

Зардолубоғ дар маркази деҳа.

 

Лофга

Дар маркази деҳа, ҷое, ки гӯё санги кало­ни суфта мавҷуд буда, одамон нишаста мушкилоти деҳаро муҳоки­ма менаму­данд.

 

Идоравар

Ҳозира клуби деҳа.

 

Сарчангбоғ

Зардолубоғи болои деҳа, ҳоло як дарахт боқӣ мондааст.

 

Шамбано

Ҷое, ки пеш пашм кор мекарданд, тарафи Савзкандан.

 

Тутосар

Болои деҳа, дарахтони тут мавҷуданд.

 

?ьвозьксар

Таги тутосар, ҷувоз мавҷуд аст.

 

?арзамин

Болотар аз мағозаи деҳа ҷои санглох, ки замони пеш замини кишт будааст.

 

Артелшък?вар

Эҳтимол пеш аз колхоз артелҳо ташкил ёфта буданд, баъдан дар ҷои он, ферма ва сонеан кӯдак­истон сохта шуд, ҳоло бино ғайри қобили истифода аст.

 

?о??убор

Ҷӯйборе, ки аз мавзеи Хьдоривар ибтидо гирифта, тавассути он баъзе боғҳои болои деҳаи Рьн ва пештар заминҳои Сарсар обёрӣ мегарди­данд.

 

Савзкандан

Пуштае, ки хоки кабуди сабзчатоб (дигдон­шьт) дорад, дар зери пушта ҳоло қабристон воқеъ аст.

 

Мендалок

Мавзеъ байни Хьдоривар ва Рьн, наздики Дидорхарав.

 

 

 

Скунде

Кӯчаи тарафи рости деҳа.

Хдоривар

Врозо Хьдоривар

Маҳаллае аз роҳи мошингард (под­шо(?)?шъовал) боло.

 

Афганез

Дар гузашта номи ҷӯйбор дар мавзеи Хьдоривар.

 

Пастхьдоривар

 (Сельк)

Маҳаллаи сели Хьдоривар.

 

Дьраг?

Роҳ сӯи деҳаи Рьн, ки аз роҳи мар­казӣ ҷудо мегардад.

Киштазор

Доркьшът

Заминҳои кишти назди соҳили дарёро мегӯянд.

 

Век-лав замино

Аз Доркьшът поён, лаби дарё.

 

Пастхьдоривар замино

қад-қади хонаҳо аз роҳ поён.

 

Хьдориварзамино

Заминҳои боғи Хьдоривар ва аз канал поён то ?оф.

 

?офзамино

Заминҳои мавзеи ?оф.

 

Оскада(е)

Заминҳои кишт аз ?оф то Доркьшът аз тарафи рости ҷӯйбори Оскаде.

 

Оскаде ?убор

Ҷӯйбор аз мавзеи ?оф ибтидо ги­риф­та ба Доркишт меравад.

 

Чодьрько

Заминаҳои кишти лаб лаби Шьта?­?ул, наздики Гьргьраксанг.

 

?аторо

Заминаҳи кишти паҳлӯи Чодьрько наздики Гьргьраксанг.

 

Кело

Киштазори тарафи рости Ката­ҷӯй­бор.

 

Дашъто

Заминаҳои кишти паҳлӯи Кело.

 

 Ноушъкано

Заминҳои қад-қади қисми ғарб?.

 

Нар?уо

Заминаҳои кишти паҳлӯи Дашъто аз роҳ поён.

 

Осмонстинзамин

Замини назди қисми ғарбӣ аз роҳ боло.

 

?ьфтаконд?к

Заминҳои аз роҳи мошингард боло.

 

М?рн?кзамино

Заминҳои мавзеъи Морнок.

 

Ноудоно

Заминҳои баъди ?ьфтаконд?к дар чуқурӣ.

 

Пошът

Заминҳои таги ҷуйбори Карпадик то Чьтъ?ул.

 

Сарсаро

Заминҳои болои мавзеи Шъовалзамин.

 

Бог?чьпошът

Заминҳои пушти боғ дар Сарсар.

 

Бадга

Замини таги канал ва боги Морнок.

 

Шъузамин

Заминҳои таги деҳа поёни мағоза ё қабристон.

 

Лахшъьд?ко

Заминҳои мавзеи Хьдоривар наздики ?оф.

 

Рьшътх?рман

Мавзеъ ё хирманҷой дар паҳлуи мактаб.

Мавзеъҳои деҳаи Рьн

Гьргьраксанг

(шояд аз гирд­­гирдак­санг бошад)

Мавзеи наздики соҳили дарё, ки сангҳои гирд-гирди калон дорад, шояд аз хамин чо номгузори шудааст.

 

Сьрхдрьмькзор

Мавзеъи назди соҳили дарё, дар Дашъто.

 

Уркдьмо

Ҳозира ҷое, ки кисмҳои ҳарби чойгир аст.

 

Веклав

Соҳили дарёи Панҷ.

 

Марзасар

Соҳили дарёи Панҷ.

 

Сангпечо

Соҳили дарёи Панҷ дар самти Дашт.

 

?оф

Мавзеъ байни Рьн ва Хьдоривар.

 

Карпадик

Ҷӯйборе, ки аз М?рн?к омада, ба Катаҷӯйбор мепайвандад.

 

Катаҷубор (Гьвозукбо?)

Ҷӯйборе, ки аз Харавьк (мавзеи Хьдоривар) сарчашма гирифта, нисфи киштазори деҳаи Рьнро обёрӣ намуда, ба Гьргьраксанг мерасад.

 

Шъовалзамин

Мавзеъ, он ҷое, ки дар замони шуравӣферма мавҷуд буд. Дар тарафи Морнок.

 

М?рн?к

Мавзеъ, болотар аз қаророгоҳи қисмҳои ҳарбӣ.

 

Боғи Cаро

Баъди Морнок, аз канал боло боғе мавҷуд аст.

Харав

Пьряньк

Мавзеъ дар Харав.

 

Шъахамбисток (Шъахамв?ст?к)

Мавзеъ баъди Пьряньк (шахи фурӯрехта).

 

Тангӣ (1)

Ҷоест, дар мавзеи Харав.

 

Хьдорио

Дар Харав ҷое, ки осиёбҳо мавҷуданд.

 

?ьрикчио

Болотар аз Хьдори?о, замоне риш?а­зор мавҷуд буд.

Рьни боло

Ма(?)алла

Дар самти Харав ҷойгир аст.

 

Хугу?ир?

Чашма, обаш сард, Мирзо??бор аз он ҷо ибтидо мегирад.

Рьндашът

Мавзеъ

Тақрибан 3 км дуртар аз деҳаи Рьн, киштгоҳ.

 

Тангӣ (2)

Дар Рьндашът наздики лаби дарё.

 

Лепахок?

Дар Рьндашът, ҷое, ки об зер мекунад, киштнобоб.

 

Тахтсонг

Киштазор дар самти Дашът.

Дараҳои обдор (харавҳо) ва хушка­дараҳои кӯҳсори Рьн

Харав

Мавзеъ дар самти Рьни боло, ҷое, ки се даргови кӯҳӣ: Айлоқхарав, Миёнахарав ва Сулонхарав ба ҳам мепайванданд.

 

Айлоқхарав

Аз айлоқи Скавруз сарчашма мегирад то Харав, чашмаоб.

 

Миёнахарав

Аз дараи Чилнов ибтидо мегирад то Харав, барфоб.

 

Сулонхарав

Аз Дудура ибтидо мегирад то Харав, барфоб.

 

Кьшъоднов

Хушкадара дар кӯҳсори д. Рьн дар сербарфи селоб дорад

 

Дидорхарав

Дар болои д. Рьн хушкадара, дар сербарфи селоб дорад.

 

Харавьк

Дар мавзеи Хьдоривар, хараве, ки деҳаи Рьнро аз маркази ноҳия ҷудо мекунад, ибтидо аз лозар.

 

Апхарв (Оиди Апхарв маълу­моти иловагӣ дарғ мегардад)

Харав аз мавзеи Апхарв (якчанд харавҳо) ибтидо гирифта дар мавзеи Амарел (Зебоҷангал) ба дарёи Пан? мерезад.

?ул?о

Шъьта??ул (1)

Дар Гьргьраксанг, баъди сохтмони фермаи механикӣ аз байн рафт.

 

Шъьта??ул (2)

Дар мавзеи Мендалок, даруни боғ, таги канал.

 

Ката?ул

Дар маркази киштазори Рьн.

 

Чьтъ?ул

Он тарафи Катаҷӯйбор, наздики роҳи мошингард.

Айлоқҷойҳои деҳаи Рьн

Скавруз (Бахшъга)

Дар самти Рьни боло (Харав) , дар Дашътолах.

 

Шъьта?пшьр

Соҳили рости Сулонхарав.

 

Мь?д?кчьшъма

Дар паҳлуи Шьта?пшьр.

 

Андале?

Дар соҳили чапи Сулонхарав.

 

Наукел 

Баландтар аз Андале?. Номаш аз марғзоре, ки ба корд монанд аст, гирифта шудааст.

 

Ведан

Дар самти Хонсар, болои деҳаи Рьн (шояд аз векдаан, даҳанаи об).

 

?ьрнелок

Наздики Умригузашт, пештара айлоқҷой.

 

Умригьзашът

Дар саргаҳи Ведан, соҳили рости Харавьк, чашмаи бо оби ниҳоят сард, марде аз ин об нӯшида оҳи сард мекашад, ки бори дигар, шояд чашидани ин оби зулол насибаш нагардад, ин ном ба айлоқи назди он чашма ҳам мансуб аст.

 

Науобод

Дар соҳили рости Харавьк, рӯбарӯи Ньдолах.

Кӯҳсор (талу теппа) , пушта

Дашътолах

Кӯҳсор дар самти Рьндашът.

 

Мирзоҷубор

Ҷӯйбор аз Хугу?ир? ибтидо гирифта, то Дашти Мирзосалмон (тақрибан 6 км), таърих дорад.

 

Д?нгок

Ҷоест дар самти Скавруз.

 

Пасткол

Дараи самти Скавруз.

 

Вьрозокол

Дараи сабзу чашмасор дар роҳи Скавруз.

 

Мазорвиш

Таги мазор (Хьшъки пок) наздики Скавруз.

 

Шефцстонбар

Кӯҳпуша аз тарафи чапи дараи Врозокол.

 

Луласор

Баландӣ дар Скавруз, ки дар пасаш кричҳо мавҷуданд.

 

Гьвозбьн

Таги марғзори айлоқи Скавруз.

 

Тьскьнгувоз

Марғзори болои айлоқи Скавруз.

 

Мошъкад

Дар болои Скавруз даштаки на он қадар калон.

 

Миндамбол

Кӯҳпушта дар Скавруз, аз тарафи рости Гьуозбьн дар Дашътолах.

 

Шъехкабир?алот

?алот дар Дашътолах, наздики Скавруз (ривоят дорад).

 

Кьндсмьндъ

Теппаи қуллааш кунд, начандон дур аз Скавруз.

 

Сафартанур

Ҷоест дар роҳи тарафи Чьлнов.

 

Чьлнов

Дарае, ки аз новчаҳо иборат аст, аз ҳаминҷо ном гирифтааст, ибтидои Миёнахарав.

 

Сьтиншъах

Шахи баланд дар Чьлнов.

 

Ауоишъах

Шахи баланди ?аво? дар таги Чьлнов ва соҳили Миёнахарав.

 

Ёртизор

ҳамон ҷо дар Миёнахарав, ки буттаҳои хушбӯйи ёртӣ мерӯяд

 

Брьжъстонбар

Кӯҳпушта дар соҳили рости Сулонхарав наздики Андале?, ки дарахтони бру?мер?янд.

 

Миёнабанд

 

Пайраҳа (‘шъах’)-ҳои ҷонваргузар, лекин касногузар дар соҳили рости Сулонхарав.

 

Ницшъах

Шахе, ки ба бинии одам монанд аст, аз ин?о ном гирифтааст.

 

Заминько

Рӯбарӯйи Андале?, соҳили рости Сулонхарав Заминҳои майдаи кишт (чакальк) мавҷуданд, ҳоло кишт намеша­ванд.

 

Сафедамбӣ

Сангзори сафед дар болои Навкел.

 

Дьдара

Дар болои Сафедамбӣ ду дара мавҷуд аст

 

?амаршъах

Шах аз тарафи рости Дудара.

 

Кьжъуксонг

Баландии кӯҳ (чарогоҳ), ду санги ба монанди барзагов вуҷуд дорад, аз ин ҷо ном гирифтааст.

 

Канданпьшьр

Наздики Андале?, пуштаи сарни­шеби хафнок.

 

Мьрмьцикноу

Дараи сер мьрмьцик (шикастабанд), ба пайванд намудани устухони ши­кас­та истифода мебаранд.

 

Фьрошок

Чарогоҳе, ки ба он ҷо молро аз деҳа ба навбат мебаранд.

 

Вар?вар?ок

Кӯҳпушта дар болои Ведан, ки ба вар? монанди дорад.

 

Цикмьр?ок

Дар таги Ведан чашмаи камобест ва ду ҷуфт хор мавҷуд аст, садои чирик-чирики гунҷишк ба гӯш мерасад, аз ин ҷо номаш

 

?ьдайдара

Таги Ведан, хушкадараеро гӯянд.

 

Сьпьрхокгвоз

Дар сари Ведан марғзор, ки дар он гули спьрхок (гули бобуна, ромашка) мерӯяд.

К??соре, ки Рьнро и?ота кардааст

Кофарқала

Кӯҳ (теппа) миёни Рьн ва Харав. Дар баландии кӯҳ қалъаи Ка??а?а мавҷуд аст, ки гуё аз давраи пеш аз ислом, ҳукумронии Кӯшониён боқӣ монда­аст, вазифаи дидбонгоҳро иҷро мекардааст.

 

Тьр?о

Тарафи чапи Кьшъоднов, кандан?ои сабзи баланд, ки аз дастнорас буданашон замоне ҳамчун гурезгоҳ аз ҳамлаи душман истифода мебурданд, ?ор?о мавҷуд  ҳастанд.

 

Курисонг

Санги калони яккаву танҳо, наздики Савзкандан.

 

Хьмбуксаро?

Даштаки баландии болои деҳа дар Хонсар.

 

Хонсар (?алото)

Кӯҳсори болои Рьнро гӯянд.

 

Баробаршъовал

Пайраҳае дар Хонсар, борик ва моил баробар)

 

Дидорхарав

Хушкадара аз айлоқҷойи Ведан ибтидо гирифта, дар мавзеи Миндалок ба канал мерезад, солҳои сербарфӣ хатарнок, сел дорад.

 

Уркхонок

Дар соҳили чапи Дидорхарав.

 

Чархрег

Дар ҳамон ҷо.

 

Сароико

Сарои дар соҳили чапи Дидорхарав.

 

?алача

Дар ҳамон ҷо.

 

Кувитхонпара

Шахҳои баланд, ҷои нишаст ва зисти кабутарон дар соҳили рости Харавьк.

 

Сафедио

Дар болои боғи Хьдоривар.

 

Чорбоғ

Мавзеъ даруни Харавьк.

Мазорҳо ё зиёратгоҳҳо

Занҷири Кааба

Дар деҳаи Рьн.

 

Зачаи бача

Дар мавзеи Боғи Саро, баъд аз М?рн?к.

 

Хьшъки пок

Дар Скавруз.

 

Пири Фа?е?му?ам­­­мад (Пири Фо?ма­мад)

Дар мавзеи Апхарв болои теппа, баъд аз он Мазордашът, ҷои асосиаш дар он тарафи соҳили дарёи Панҷ.

Апхарв

Зебо?ангал (Зебок?ангал)

Мавзеъ дар Амарел, ҳоло ҷангалзор, дар гузашта гӯё деҳаи калони сераҳолӣ буда, таги сел мондааст.

 

Кьталсар

Кутал дар роҳ ба суйи Апхарв.

 

Мазордашът

Даштаке баъди мазори Пири Фо?мамад.

 

Намак

Шикоргоҳ аз соҳили рости Апхарв, намак дорад, дараи сарнишеб, роҳи мушкил­гузар дорад, чашмаи мине­ралӣ дорад.

 

Говин?ар

Ҷарии сарнишебӣ хафнок, роҳи сӯи Апхарв аз миёни ин ҷарӣ мегузарад.

 

Путҷангал

Ҷангали хурдакак дар роҳ ба суйи Апхарв.

 

Даштак

Даштаке, ки Раҳмон дар он ҷо замини кишт доштааст, ҷӯйборашро аз айлоқи Гьуоз баровардааст.

 

Вижъмарӣ

Мавзеъ баъди Даштак.

 

Гьуоз

Айлоқҷой дар соҳили чапи Апхарв.

 

Хахнок

Мавзеъ дар Гьуоз.

 

Пастрауон (Депоён)

Айлоқҷой дар соҳили рости Апхарв, дар гузашта деҳа, одамҳо зиндагӣ мекарда­астанд.

 

Гьуозьк

Айлоқҷой дар болои Пастрауон.

 

Вирмок

Айлоқҷой дар соҳили рости Апхарв.

 

Талойга

Мавзе дар ҳудуди Вирмок.

 

Чархрег

Мавзеъ дар ҳудуди Вирмок.

 

Хьмхарав

Харав (дарёча) дар Вирмок.

 

?олхарав

Харав (дарёча) дар Вирмок.

 

Миёнде

Айлоқҷой дар соҳили чапи Апхарв, Заминҳои кишт то солҳои наздик истифода мешуданд, дар гузашта мумкин одамҳо зиндагӣ мекарданд, зеро қабристон мавҷуд аст.

 

Сафедамбӣ

Сангзори сафед (амбӣ - сангреза) дар болои Пижъман.

 

Пижъман

Айлоқ дар болои Миёндеҳ.

 

Колидашът

Мавзеъ

 

Сьрхдурноу

Мавзеъ

 

Халильк-рафак

Мавзеъ

 

Дарбанд

Мавзеи наздики Танурьк.

 

Танурьк

Айлоқҷой дар соҳили чапи Апхарв.

 

Чорф

Дар ҳудуди Танурьк.

 

Деболо

Айлоқҷой дар соҳили рости Апхарв, дар гузашта одамон зиндагӣ мекар­данд, қабристон мавҷуд аст.

 

Ноудон

Дар Деҳболо.

 

Ҷангалсар

Айлоқҷой каме дуртар аз Деҳболо.

 

Мьдинхарав

Харав дар ҷангалсар.

 

Қуллаи Маяковский

Дар болои ҷангалсар.

 

Дараи Дзенд

Дара ба суйи айлоқи Дзенд.

 

Дзенд

Айлоқҷой дар ибтидои дараи Дзенд, наздик ба лозар.

 

Дараи Хд?ск

Дараи обдор, обаш аз Деҳболо гузашта ба Апхарв якҷо мегардад.

 

Хд?ск

Айлоқҷой дар дараи Хд?ск, болои Деҳболо.

 

Шаршара

Дар дараи Хд?ск.

 

Чапдара

Дар дараи Хд?ск.

Дараи ?андарв

Чальк

Айлоқҷойи дараи ?андарв.

 

Хьрсхавол

Дар ҳамон самт

 

Гьлхарав

Дар ҳамон самт

 

 

 

 

Зарморазорхарав

Дар ҳамон самт

 

Ниольк

Дар ҳамон самт

 

Чапдара

Дар ҳамон самт

 

Шириньк

Айлоқҷой дар ҳамон самт

 

Саросангоб

Дар ҳамон самт

 

Кажъ? (1)

Дар ҳамон самт

 

Душъохгьуоз

Дар ҳамон самт, аз тарафи рости дара

 

?оронишъабга

Дар ҳамон самт

 

Колхарав

Дар ҳамон самт

 

Рамарауон

Дар ҳамон самт

 

Кажъ? (2)

Дар ҳамон самт

 

?амаршъах

Дар ҳамон самт

 

?уло

Дар ҳамон самт

 

?улосар

Дар ҳамон самт

 

Шаршара

Дар ҳамон самт

 

Лолазордара

Дар ҳамон самт

 

Лозаро

Дар ҳамон самт (интиҳо)

Депоён (Пастрау­он)

Чук?

Мавзеъ дар Деҳпоён.

 

Вижъмар?

Мавзеъ дар Деҳпоён.

 

Андьрв?к танг?

Мавзеъ дар Деҳпоён.

 

Мьрмьцик

Мавзеъ дар Деҳпоён.

Кьшлоқи Сьмҷин

Пьрямбьн

Кӯча дар Сьмҷин.

 

Хьдорио

Мавзеъ дар деҳа.

Киштзор ва мавзеот

Кьн?ьк

Мавзеъ

 

Катагьуоз

Киштзор

 

?ангалсар

Мавзеъ

 

Наар?

Киштзор

 

Афто?аро

Мавзеъ

 

?ьрь?

Мавзеъ

 

Сьд?к?ангал

Мавзеъ

 

Ньдикгьуоз

Марғзор

Куҳсор

Шъахьквиш

Мавзеъ

 

Науобод

Айлоқҷой

 

Гьуоз

Айлоқҷой

 

Хьдайдодхон

Мавзеъ

 

Туйсар

Мавзеъ

 

Мамадиккьшътга

Мавзеъ

 

Даруншъабга

Шабга?

 

Даулатбекшъабга

Шабга?

 

?ьрешъмар?

Мавзеъ

 

Амедвор

Мавзеъ